Najczęstszą przyczyną infekcji dróg oddechowych są wirusy i bakterie. W szczególności infekcje wirusowe charakteryzują się dużą chorobotwórczością oraz łatwą transmisją, dzięki czemu mogą się szybko rozprzestrzeniać, zwłaszcza w miejscach o dużym zagęszczeniu ludzi, takich jak środki lokomocji, urzędy, galerie handlowe, szkoły, przedszkola czy żłobki.

Przeziębienie i grypa to bardzo częste choroby dróg oddechowych wywoływanych przez wirusy. Grypę od zwykłego przeziębienia odróżnia nie tylko bardzo gwałtowny przebieg, jak również niebezpieczne powikłania. Mogą one wystąpić u każdego człowieka niezależnie od wieku i stanu zdrowia. Każdego roku z powodu ciężkiego przebiegu grypy i występujących powikłań, kilka tysięcy chorych wymaga hospitalizacji – głównie z powodu zapalenia płuc, zapalenia mięśnia sercowego lub zapalenia mózgu i opon mózgowych, ale rejestrowane są także przypadki śmiertelne.

Bardzo często infekcje wirusowe osłabiają układ odpornościowy i ułatwiają nadkażenia bakteryjne zaliczane do powikłań pierwotnej infekcji wirusowej. W tym wypadku przebieg infekcji jest gwałtowny, pojawia się wysoka gorączka, silny ból gardła lub ucha, trudności z przełykaniem śliny i oddychaniem. Pojawia się również śluzowo-ropna wydzielina z nosa i charakterystyczny nieprzyjemny zapach z ust. Tym objawom często towarzyszą bóle głowy i mięśni, dreszcze oraz poczucie ogólnego osłabienia.

To co odróżnia infekcje wirusowe od bakteryjnych to z pewnością metoda leczenia. W leczeniu wirusowych infekcji dróg oddechowych stosowane jest leczenie objawowe, czyli takie, które łagodzi występujące objawy ogranicza zasięg i dalszy rozwój stanu zapalanego. Natomiast w leczeniu bakteryjnych infekcji dróg oddechowych konieczne jest wdrożenie antybiotykoterapii. Antybiotyki działają szybko i skutecznie, ale ich stosowanie może być związane z niebezpiecznymi skutkami ubocznymi np. niszczeniem flory bakteryjnej znajdującej się w przewodzie pokarmowym. Należy pamiętać, że antybiotyki nie działają na wirusy. Stosowanie antybiotyków w ich leczeniu jest nieskuteczne i może przyczynić się w przyszłości do rozwoju opornych na leczenie szczepów bakterii. Dlatego tak ważna jest precyzyjna identyfikacja patogenu wywołującego objawy choroby.

Właściwe rozpoznanie infekcji układu oddechowego jest bardzo trudne ze względu na:
– mnogość wirusów mogących wywołać infekcję,
– brak specyficznych objawów zakażenia,
– trudności w rozróżnieniu infekcji bakteryjnej od wirusowej,
– występowanie chorób współistniejących u pacjenta,
– powszechne zjawisko koinfekcji (infekcja kilkoma patogenami),
– zjawisko nadkażenia bakteryjnego pierwotnej infekcji wirusowej.


Panel Grypa, przeziębienie i bakteryjne infekcje oddechowe oferowany przez genXone identyfikuje wszystkie najczęściej występujące patogeny odpowiedzialne za infekcje dróg oddechowych już podczas jednej analizy. Są to między innymi: adenowirusy, wirusy grypy typu A i B oraz wirusy paragrypy, a także mykoplazma, chlamydia, pałeczka hemofilna, pneumokok, czy też pałeczka krztuśca.

Wymaz z górnych dróg oddechowych powinien być pobrany w ostrej fazie zakażenia, przed włączeniem antybiotykoterapii i/ lub leczenia środkiem o działaniu miejscowym, bądź po upływie 5 dni od ich zakończenia. Materiałem do badania może być wymaz z nosogardzieli lub wymaz z gardła i nosa.

Wymaz z nosogardzieli lub nosa powinien być pobrany po zachowaniu co najmniej 2 godzinnego odstępu od zaaplikowania donosowych środków przeciwdrobnoustrojowych (kropli, maści, aerozoli). Przed pobraniem materiału nie należy przepłukiwać ani wydmuchiwać nosa.

Wymaz z gardła powinien być pobrany rano, po przepłukaniu ust przegotowaną wodą. W przypadku gdy nie jest to możliwe materiał należy pobrać po upływie około 3 godzin od ostatniego posiłku. Przed pobraniem materiału nie należy myć zębów, stosować płynów do płukania jamy ustnej, tabletek do ssania na gardło oraz miętowych gum do żucia. Przed pobraniem wymazu należy także wyjąć ruchome protezy zębowe jeżeli są stosowane.

Pacjent decyduje o miejscu pobrania wymazu, jednak ze względów bezpieczeństwa wymaz z nosogardzieli musi zostać pobrany przez lekarza lub wykwalifikowany personel medyczny. W przypadku wyboru gardła i nosa jako miejsca poboru wymazu należy włożyć obie wymazówki do jednej, tej samej probówki.

Instrukcja pobrania wymazu z nosogardzieli:

1. Opisz probówkę imieniem, nazwiskiem i datą pobrania.
2. Umyj ręce, załóż rękawiczki oraz maskę ochronną na twarz.
3. Odchyl głowę pacjenta do tyłu pod kątem 70°.
4. Ostrożnie otwórz opakowanie z patyczkiem wymazowym opisanym „nos/nosogardziel” uważając, aby nie dotknąć końcówki wymazówki.
5. Delikatnie wprowadź wymazówkę wzdłuż środkowej części przegrody i podstawy nosa, na głębokość równą połowie długości między nasadą nosa, a małżowiną uszną. U osób dorosłych odległość ta wynosi około 4 cm.
6. Przytrzymaj wymazówkę nieruchomo przez kilka sekund.
7. Wyjmij wymazówkę z nosogardzieli wykonując ruchy rotacyjne.
8. Ostrożnie przenieś wymazówkę do podłoża znajdującego się w probówce.
9. Odłam końcówkę wymazówki (w miejscu zaznaczonym na czerwono) w ten sposób, aby zmieściła się w probówce.
10. Zakręć szczelnie probówkę i wytrząsaj energicznie góra-dół przez około 1 minutę.
11. Zdejmij i wyrzucić rękawiczki, a następnie dokładnie umyj ręce wodą z mydłem.
12. Zdejmij i wyrzuć maskę ochronną, powtórz czynności higieniczne rąk.

Instrukcja pobrania wymazu z gardła i nosa:

1. Opisz probówkę imieniem, nazwiskiem i datą pobrania.
2. Umyj ręce i załóż rękawiczki.
3. Ostrożnie otwórz opakowanie z patyczkiem wymazowym opisanym „gardło” uważając, aby nie dotknąć wymazówki.
4. Otwórz szeroko jamę ustną, a następnie energicznym, rotacyjnym ruchem pocieraj obie powierzchnie migdałków oraz tylną ścianę gardła, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc zapalnie zmienionych.
UWAGA: W trakcie pobierania wymazu nie należy dotykać wymazówką powierzchni języka oraz błony śluzowej policzków.
5. Ostrożnie przenieś wymazówkę do podłoża znajdującego się w probówce.
6. Odłam końcówkę wymazówki (w miejscu zaznaczonym na czerwono) w ten sposób, aby zmieściła się w probówce.
7. Ostrożnie otwórz opakowanie z patyczkiem wymazowym opisanym „nos/nosogardziel”, uważając aby nie dotknąć wymazówki.
8. Wprowadź wymazówkę w nozdrze na odległość około 2-3 cm.
9. Pobierz wymaz z wnętrza nozdrza oraz przegrody nosowej wykonując energiczne, rotacyjne ruchy.
10. Ostrożnie przenieś wymazówkę do podłoża znajdującego się w probówce, w której został umieszczony wcześniej wymaz z gardła.
11. Odłam końcówkę wymazówki (w miejscu zaznaczonym na czerwono) w ten sposób, aby zmieściła się w probówce.
12. Zakręć szczelnie probówkę i wytrząsaj energicznie góra-dół przez około 1 minutę.
13. Zdejmij i wyrzucić rękawiczki, a następnie dokładnie umyj ręce wodą z mydłem.

Probówkę z pobranym materiałem można przechowywać i transportować w temperaturze pokojowej maksymalnie do 5 dni od pobrania.

Czas wykonania badania: do 5 dni roboczych od dnia dostarczenia materiału do laboratorium